Aan:
- het college van Burgemeester en Wethouders in de gemeente Voorschoten
- de fracties in de gemeenteraad van Voorschoten
Geacht college, geachte leden van de gemeenteraad, Betreft: Aandachtspunten sociaal domein bij collegevorming De Adviesraad Sociaal Domein Voorschoten (ASDV) wil u, met het oog op de collegevorming en het opstellen van een college- en mogelijk een raadsprogramma na de verkiezingen, enkele aandachtspunten aanreiken die van groot belang zijn voor het sociaal domein in de komende periode. De Adviesraad heeft daartoe onder meer de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen, met name de hoofdstukken met betrekking tot het sociaal domein, bestudeerd. Een overzicht daarvan treft u als bijlage bij dit advies.
- Jeugd, jeugdbeleid, jeugdzorg
Alle politieke partijen hebben voornemens geformuleerd rond het jeugdbeleid, zoals versterking van het jeugdwerk, opvoedsteun en betere samenwerking in de gemeente en in de regio. *De Adviesraad wijst er daarnaast op dat – zeker nu de tekorten op de (curatieve) jeugdzorg toenemen – preventief jeugdbeleid van het grootste belang is. Corona heeft aangetoond hoe kwetsbaar de jeugd is, ook in Voorschoten. In de komende tijd zou geïnvesteerd moeten worden in vergroting van de weerbaarheid van de jeugd, door o.a. sociale vaardigheidstrainingen in het onderwijs, het jeugdwerk en de sport. Dit wordt ook bepleit door kennisinstituten zoals het Nederlands Jeugd instituut (NJi). *Corona heeft er daarnaast voor gezorgd dat veel kinderen op school een leerachterstand hebben opgelopen. Ook in Voorschoten. Om ieder kind gelijke kansen te geven, vindt de Adviesraad het wenselijk dat de gemeente het mogelijk maakt dat kinderen bijlessen krijgen, ook als de ouders het zelf niet kunnen bekostigen. *Wat curatief jeugdbeleid betreft, moet een vraaggestuurde jeugdzorg worden gebaseerd op helder inzicht in de opvoed- en opgroeiproblemen in Voorschoten en in de risicofactoren die de kans op dergelijke problemen vergroten. Reeds bestaande data-banken zouden moeten worden uitgebouwd tot een Voorschotense jeugdmonitor, die een doelgerichte afstemming preventie-curatie mogelijk maakt. In die jeugdmonitor dient ook aandacht te zijn voor een maatschappelijk probleem dat slechts door één partij wordt benoemd: de aanpak van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld. Ook hiervoor ligt de verantwoordelijkheid bij de gemeente.
- Zorg en wonen
Een groot aantal partijen pleit ervoor om bij nieuwbouw minimaal 30% van de woningen te bestemmen voor sociale huur en vragen daarbij aandacht voor met name ouderen: ouderen moeten kunnen doorstromen en er moeten meer geschikte woningen voor ouderen komen. *De Adviesraad is het daarmee eens, maar wijst ook op het belang van huisvesting van jongeren. De kans is groot dat jongeren/jongvolwassenen Voorschoten gaan ontvluchten vanwege de onbetaalbare huisvesting. Wat in dat geval resteert is een sterk vergrijzende bevolking. Wat zorg en Wmo betreft, vestigen politieke partijen de aandacht op verschillende facetten van de zorg: bureaucratie, integrale aanpak, betaalbaarheid en bestrijding van eenzaamheid. Dat zijn stuk voor stuk cruciale onderwerpen. Het lijkt daarbij echter te ontbreken aan een samenhangende visie op zorg en de rol van de Wmo daarin, als instrument bij de aanpak van een groot aantal problemen. In het rapport ‘Houdbare zorg’ (2021) gaat de WRR ervan uit dat de zorg op termijn alleen kwalitatief goed en toegankelijk kan blijven door het maken van scherpe keuzes en het stellen van prioriteiten – ook lokaal. Voorwaarde daartoe is maatschappelijk draagvlak, dat onder meer bereikt kan worden door het instellen van burgerfora. Daarnaast blijven op korte termijn samenwerking, heldere regie-afspraken en vergroot kostenbewustzijn bij burgers noodzakelijk. *Daarom pleit de Adviesraad voor een samenhangende visie op zorg en op de rol van de Wmo daarin, gebruik makend van de bestaande sociale monitor (VNG), waar nodig aangevuld met eigen data en onderzoeksgegevens van de gemeente. *De Adviesraad pleit ook voor instelling van burgerfora over o.a. prioriteiten en posterioriteiten in de zorg. De Adviesraad stelt voor deze burgerfora, als onafhankelijke partij, te gaan organiseren en erover te rapporteren aan de gemeente. Bij deze burgerfora zouden professionals uit de eerste lijn betrokken moeten worden, zodat ook hun signalen doorkomen. De Adviesraad wil hierover graag op korte termijn een concreet voorstel aan het gemeentebestuur voorleggen.
- Werk en inkomen
De politieke partijen wijzen, vrijwel zonder uitzondering, op het belang van armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Daarbij legt een aantal partijen het accent op preventie, vroegsignalering van en vroeghulp bij schuldproblematiek. Ook worden diverse maatregelen bepleit om te voorkomen dat kinderen de dupe worden van de armoedeproblematiek. *De Adviesraad onderstreept het belang van vroege signalering van armoede. Hier ligt een taak voor scholen, huisartsen, kerken, sport- en andere organisaties. Professionals moeten wel weten waar hulp te vinden is. En daarin ligt een taak voor de gemeente. *De Adviesraad heeft in een eerder gegeven advies (28 okt. 2021) gepleit voor een menselijke maat bij de afhandeling van toeslagen: niet elke fout of vergissing duidt op fraude. *Inwoners van Voorschoten die net boven het minimum zitten, zouden – juist in deze tijd van oplopende (energie-)kosten – in voorkomende gevallen ook in aanmerking moeten kunnen komen voor kwijtschelding van gemeentebelastingen.
- Integratie en participatie
Politieke partijen lijken in hun verkiezingsprogramma’s op dit punt verschillende doelgroepen voor ogen te hebben en verschillende accenten te leggen. Sommige partijen hebben vooral de groep laaggeletterden voor ogen, andere de nieuwkomers en statushouders (‘taalmaatjes’), weer andere de inwoners met een fysieke of verstandelijke beperking en een enkele partij denkt, als het gaat om participatie, ook aan jeugdparticipatie. *De Adviesraad houdt bij het integratie- en participatiebeleid graag een brede blik: iedereen moet mee kunnen doen en, waar mogelijk, mee beslissen over zaken van direct, persoonlijk belang. *Ook bij de uitvoering van de Participatiewet worden in de komende periode tekorten voorzien en zullen prioriteiten moeten worden gesteld. De Adviesraad stelt voor ook hiervoor een burgerforum te organiseren, zodat burgers betrokken worden bij de prioritering en daarvoor draagvlak ontstaat. *De gemeente zou – naar Amsterdams voorbeeld – afstand kunnen doen van haar positie als preferente schuldeiser. Hierdoor krijgen andere schuldeisers een groter deel van de schuld terugbetaald en zullen zij eerder meewerken aan het traject van schuldsanering De Adviesraad Sociaal Domein Voorschoten wenst de nieuwe raad en het nieuwe college succes en wijsheid en blijft het College van B&W graag – ook in de komende raadsperiode – gevraagd en ongevraagd van advies voorzien over zaken in het sociaal domein. Met vriendelijke groet, namens de ASDV, Hans Krikke, Onafhankelijk voorzitter Bijlage: overzicht verkiezingsprogramma’s m.b.t. sociaal domein Verkiezingsprogramma’s politieke partijen Voorschoten m.b.t. sociaal domein
| jeugd | zorg en wonen | werk en inkomen | integratie en participatie | |
| Groen links | -onafh. jeugdteam met eigen budget -extra jongeren-werkers -IJslands preventie-model -problemen niet medicaliseren | -ouderen langer zelfstandig -minder bureaucratie in de zorg -Wmo alleen voor wie het nodig heeft (‘abonnementstarief’) -gemeentelijke ombudsman | -armoedebeleid ontwikkelen -schuldhulp combineren met andere hulp -schuldhulp max.2 jaar -bijzondere bijstand bij 130% v/h soc.minimum | -aandacht voor laaggeletterden -‘Voorschotense pas’ (voor kk voor lidmaatschap sport/culturele club) -clubhuizen ombouwen tot ontmoetingsplaatsen |
| D66 | -bestuurlijke spaghetti ontrafelen -rol gemeente bij psychiatr.problemen -één regisseur bij multiproblemen -beter salaris jeugdwerkers | -ruimte voor nieuwe samenlevingsvormen -dementie-vriendelijke gemeente’ -Alzheimer-café -huisartsen betrekken bij wijkaanpak -kennis delen in regio -discussie over draagkracht (Wmo) – steun mantelzorgers | -schuldproblematiek vroegtijdig signaleren | -buddynetwerken voor nieuwkomers -‘roze loper’-keurmerk voor zorginstellingen |
| CDA | -betere samenwerking in Leidse regio -afspraken over jeugdhulp in schooltijd -zorgplan voor jongeren die volwassen worden – burn-out-preventie voor puberouders -druggebruik en vandalisme hard aanpakken | -nieuwbouwwoningen voor ouderen nabij winkelcentra -integrale teams -voldoende opvang voor mensen met soc.problemen en beschermd wonen -dementievriendelijke gemeente -bestrijding eenzaamheid ouderen door inzet van pas gepensioneerden -wijkcentra versterken | -oorzaken van schulden aanpakken -projecten als ‘schuldhulp-maatjes’ steunen -voedselbank zou tijdelijk moeten zijn -behoud van bijstand voor slachtoffers toeslagenaffaire | -alle publieke gebouwen toegankelijk voor rolstoelers -wonen en zorg voor gehandicapt kind in de buurt (flexibele bouwconcepten) -gebarentolk bij raadsvergaderingen en routebegeleiding bij oversteekplaatsen |
| VVD | -geen onnodige jeugdzorg -bij jeugdzorg focus op normaliseren -in gesprek met 1e lijn, scholen en sportclubs over preventie -wachtlijsten aanpakken -systemische aanpak -jeugdprofessionals bij huisartsen -huiselijk geweld en kindermishandeling hoge prioriteit | -appartementen voor jongeren en ouderen rond centrum -kleinschalige woon/zorg-complexen voor ouderen -bij nieuwbouw ruimte voor buitensport -bij aanvraag voor hulp in huis: in gesprek gaan -snelle vergunning voor aanpassen woning -thuiszorg binnen een week regelen -centrale plek voor mantelzorgers (VVE) | -ademruimte bij problematische schulden | -uitkeringsgerechtigden die onvoldoende ingeburgerd zijn, werken aan integratie -laaggeletterdheid tegengaan (taalhuis) -geen subsidies voor organisaties die behoud eigen cultuur voorstaan -statushouders geen voorrang bij huisvesting |
| PvdA | -waken voor medicalisering en problematisering -inkoop (jeugd)zorg overhevelen naar Leidse regio -jeugd voorlichten over risico’s lachgas | -doorstroming ouderen (huisvesting) -‘zorgcowboys’ aanpakken -alliantie tegen eenzaamheid: liever huisbezoeken dan alles stoppen in huishoudelijke hulp -actief op zoek naar zorgmijders | samenwerking en vroeg-signalering versterken -schuldhulp-maatje €1000 per cliënt -gratis sport, bibliotheek, laptop en/of fiets voor kinderen in armoede -beleid teveel gericht op fraude-opsporing | -in alle voorzieningen rekening houden met laaggeletterden -taalmaatjes voor statushouders -motie om alleenstaande minderjarige vluchtelingen uit Griekenland op te vangen uitvoeren |
| SP | -rol vakbekwame jeugdwerkers bij preventie -vaste accommodatie in de buurt voor opvang -prioriteit voor ‘actieplan jeugdhulp’ | -langdurige subsidierelaties ipv aanbestedingen -eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk -kleinschalige wijkzorgvoorzieningen -wijkteams en wijksamenwerking -meer uren sociaal raadswerk (VVE) -ondersteuning mantelzorg -prestatieafspraak met woningcorporaties over maatsch. opvang -samenwerking zorg, welzijn, sport en cultuur | -bijzondere bijstand bij 130% v/h minimumloon -ruimhartige kwijtschelding lokale belastingen | -nieuwe soc. werk voorziening (‘soc. ontwikkelbedrijf’) -aandacht voor verschillende vormen van beschut wonen |
| Lokaal Sterk | -samenwerking: één gezin, één plan, één regisseur -hulp bij (v)echtscheidingen | -keukentafel-gesprekken positieve bijdrage -minder regels (bureaucratie) -hulpmiddelendepot mho op hergebruik -via VVE investeren in mantelzorgers en vrijwilligers | -schulden bij jongeren (mn MBO’ers) voorkomen | -toegankelijkheid openbare voorzieningen -speelplekken samen met kinderen ontwerpen |