De Adviesraad Sociaal Domein Voorschoten heeft in juni 2021 een start gemaakt met een bezinning op haar effectiviteit en invloed op het beleid van het College van Burgemeester en Wethouders van Voorschoten.

Net zoals de meeste adviesraden is ook de Adviesraad Sociaal Domein Voorschoten gericht op de WMO, Participatiewet en de Jeugdwet. Het sociaal domein is echter veel breder: ook wonen en je veilig voelen horen hierbij, evenals uitsluiting en discriminatie. Daarnaast is er vanuit de Adviesraad veel aandacht voor Werk en Inkomen.

In dit artikel wordt aandacht besteed aan de WMO en het voorstel van het College van B&W Voorschoten om kostenbesparende maatregelen te treffen.

WMO

Bent u onvoldoende zelfredzaam of kunt u niet goed meedoen in de maatschappij? En kan uw netwerk ook niet bijdragen? Dan is de gemeente verplicht ondersteuning te bieden. Dit staat in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Officieel heet deze wet Wmo 2015. In de wet staat niet wat voor soort voorziening dit moet zijn. Dat kan een maatwerkvoorziening of een algemene voorziening zijn. In een onderzoek (meestal een gesprek) stelt de gemeente met u vast wat u nodig heeft. Voor sommige voorzieningen geldt een eigen bijdrage.

Maatwerkvoorziening

Een maatwerkvoorziening is geen medische hulp. Voorbeelden van maatwerkvoorzieningen zijn:

• vervoersvoorziening;
• vervoer in de regio (voor mensen die slecht ter been zijn en niet met het openbaar vervoer kunnen reizen);
• individuele begeleiding;
• beschermde woonplek;
• dagbesteding op maat;
• aanpassingen in de woning (bijvoorbeeld een traplift of een verhoogd toilet).

• rolstoel (een rolstoel krijgt u alleen via de Wmo als u deze voor langere tijd nodig heeft. Voor hulpmiddelen voor tijdelijk gebruik kunt u contact opnemen met de thuiszorgwinkel, het thuiszorguitleenmagazijn of uw zorgverzekeraar);
• respijtzorg;
• ondersteuning van mantelzorgers;
• huishoudelijke hulp (zoals hulp bij het opruimen, schoonmaken en ramen zemen);
• maatschappelijke opvang (bijvoorbeeld blijf-van-mijn-lijfhuizen en daklozenopvang).

Ontwikkelingen zijn dat er enorme tekorten zijn. Door vergrijzing, beschermd wonen, extramuralisering, gebrek aan zorgpersoneel en gebrek aan mantelzorgers zal de vraag naar hulp binnen het sociaal domein alleen maar toenemen, met als gevolg dat er de komende 15 jaar financiële tekorten zullen blijven. Door alle veranderingen neemt de tolerantie af, het vertrouwen in de overheid wordt nog minder en de ongelijkheid in de maatschappij neemt toe. Daarbij kan de Adviesraad de voelhoorn in de samenleving zijn.

Onlangs heeft de gemeente Voorschoten gesproken over kostenbesparende maatregelen WMO. De Adviesraad heeft het college van Burgemeester en Wethouders erop gewezen dat als een inwoner met een verzoek tot een voorziening bij de gemeente aanklopt,  het van belang is met de desbetreffende persoon goed door te spreken waarom en op welk vlak men niet voldoende zelfredzaamheid ervaart. Het gesprek dient te gaan over de mogelijkheden en beperkingen die iemand ervaart op het hele brede sociale en maatschappelijke domein. Uitgangspunt is dat iemand ondersteuning vanuit de voorziening krijgt indien iemand niet zelfredzaam is; dus wat kan iemand wel of niet zelf doen, wat kan iemands netwerk wel of niet doen en wat kan iemand wel of niet betalen. Bij geen van deze vragen is toetsing aan de orde; er worden geen medische gegevens opgevraagd, het sociale netwerk wordt niet gecheckt en in diezelfde lijn zou ook de financiële situatie niet gecheckt moeten worden. De WMO is immers maatwerk zodat iedere inwoner zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen en kan deelnemen aan het dagelijks leven. Niet het aanbod, maar de vraag/ de behoefte staat centraal. Hoe kunnen we de burgers helpen zodat zij zoveel mogelijk kwaliteit van leven en welzijn ervaren?

Een moreel appèl op een inwoner die aanspraak wil maken op een voorziening uit de WMO is in lijn met de gedachte achter zelfredzaamheid en het basisprincipe van solidariteit, zoals dat ook in de zorgverzekeringswet het uitgangspunt is. De toename van de vraag naar WMO-voorzieningen lijkt voorlopig te continueren. De voorgestelde maatregelen zullen niet afdoende zijn om de uitgaven, ook in de toekomst, te beperken. De Adviesraad Sociaal Domein Voorschoten hecht eraan het belang van preventie te benadrukken. Het is beter en goedkoper te investeren in behoud van zelfredzaamheid dan pas te reageren als er al problemen met de zelfredzaamheid ontstaan zijn. Effectieve preventie vraagt om een integrale benadering vanuit alle domeinen. Investeren in sociale cohesie en veiligheid, financiële zelfredzaamheid en zekerheid, passende woningen en een gezonde leefomgeving, evenals een gezonde leefstijl.

De Adviesraad heeft het college geadviseerd een visie op de houdbaarheid van de voorzieningen te ontwikkelen, zodat het ook in de toekomst mogelijk blijft zo lang mogelijk thuis te blijven wonen en te kunnen deelnemen aan het dagelijks leven.

Hans Krikke – Onafhankelijk voorzitter